Żylaki to choroba, która dotyka około jednej trzeciej populacji świata, a to całkiem sporo. W związku z tym terapia tej patologii wymaga nowoczesnych i skutecznych rozwiązań.
Medycyna się rozwija, pojawiają się nowoczesne metody leczenia żylaków, które są coraz mniej traumatyczne i inwazyjne, co przyczynia się do szybkiej rehabilitacji pacjenta. Tego typu zabiegi przeprowadzane są w klinikach.
Jak dawniej leczono żylaki?
Problem żylaków towarzyszy ludzkości od chwili, gdy (człowiek) osiągnął erekcję. Wiadomo, że na tę patologię nie cierpi ani jeden gatunek innych ssaków, dlatego człowiek od dawna się z nią zmaga, np. :
- Na Saharze znaleziono malowidło jaskiniowe przedstawiające ludzi z zabandażowanymi stopami, a obraz ma około 5000 lat.
- W znalezionych rękopisach medycznych Egiptu znajduje się informacja, że nie trzeba dotykać rozszerzonych żył pod skórą, ale wielu uzdrowicieli nadal eksperymentowało na żonach faraonów - kauteryzowali chore żyły.
- Indianie Ameryki Środkowej i Południowej używali ziół leczniczych, zwłaszcza amarantusa, do leczenia żylaków.
- Informacje na temat tej patologii można znaleźć także w dziełach Greków (Hipokrates, Herophilus i Erasistratus). Co ciekawe, pierwsi z tych lekarzy opracowali zarówno zachowawcze, jak i chirurgiczne metody leczenia.
- Rzymski uczony Celsus do walki z patologią używał specjalnych haczyków (co ciekawe, urządzenia te do dziś służą do nowoczesnego leczenia żylaków, w szczególności za pomocą miniflebektomii).
- Jeśli chodzi o Chiny, zwyczajem było zwalczanie chorych naczyń krwionośnych za pomocą pijawek, akupunktury i kauteryzacji.
- W Japonii szczególną uwagę zwrócono na leczenie zachowawcze.
- Nie bez powodu średniowiecze nazywane jest „ciemnymi", ponieważ w Europie istniało wiele zakazów związanych z operacjami („ingerencja w sprawy Boże"), a dotknięte żyły z reguły po prostu kauteryzowano.
- W tym samym czasie na Bliskim Wschodzie aktywnie rozwijała się medycyna - na przykład słynny lekarz Awicenna szczelnie bandażował chore naczynia (co dziś służy głównie profilaktyce lub rehabilitacji).
- Renesans, New Age - wszystko to jest okresem odkryć, także w medycynie. Lekarze coraz częściej badają zasady krążenia żylnego. Naukowcy opracowują różne metody chirurgiczne, z których część jest stosowana do dziś, oraz powstają nowe metody sterylnego podwiązywania żył.
W XX wieku zaczęto badać zabieg laserowy i stworzono nowe, skuteczniejsze metody leczenia. Proces ten trwa nadal, nie zatrzymując się ani na minutę. Oczywiście sposób leczenia żylaków obecnie znacznie różni się od tego, jaki był w czasach starożytnych.
Nowoczesne metody leczenia żylaków
Najnowocześniejszymi metodami leczenia żylaków są różnego rodzaju obliteracja i koagulacja – są to zabiegi najmniej traumatyczne. Przyjrzyjmy się bliżej niektórym rodzajom nowoczesnych metod zwalczania żylaków.
Endożylna koagulacja laserowa
Często można spotkać skróconą nazwę tej metody – EVLC. Zasada działania jest następująca: w jamie chorej żyły umieszcza się światłowód laserowy, który podgrzewa krew. W efekcie naczynia zostają uszczelnione i na pewien czas żyła zamienia się w tkankę łączną. Sam proces trwa 20-30 minut, po czym wystarczy założyć specjalną dzianinę na 40-60 minut. Dalsze leczenie zachowawcze i uciskowe ustala lekarz na podstawie wywiadu. Zabieg ten można wykonać na obu kończynach dolnych.
Zaletami tej nowoczesnej metody leczenia żylaków są:
- czas trwania – tylko 20-30 minut;
- manipulacja nie wymaga cięcia, nakładania ani usuwania szwów, ponieważ zabieg przeprowadza się przez nakłucie;
- bezbolesność (przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym) i bezpieczeństwo;
- szybki powrót do zdrowia (w dniu zabiegu można wrócić do normalnego życia);
- minimalny uraz, doskonały wygląd estetyczny po interwencji.
Jednak metoda leczenia ma również przeciwwskazania, do których zaliczają się:
- otyłość w nogach;
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- skrajny etap choroby, na przykład wyraźne rozszerzenie żyły, które może wymagać operacji lub terapii skojarzonej;
- ciężka miażdżyca tętnic kończyn dolnych, która wymaga specjalnego podejścia;
- nietolerancja leków znieczulających stosowanych w EVLT;
- okres ciąży i laktacji;
- zakrzepica żył głębokich w ostrej fazie;
- zapalenie w miejscu zmiany;
Ponadto EVLT zwykle nie jest przepisywany, jeśli pacjent po zabiegu nie jest w stanie aktywnie się poruszać lub jeśli cierpi na chorobę uniemożliwiającą noszenie specjalnych pończoch, aby zapobiec siniakom i powikłaniom.
Obliteracja częstotliwości radiowych
Innym niechirurgicznym, nowoczesnym sposobem leczenia żylaków jest obliteracja prądem o częstotliwości radiowej (RFO). Leczenie odbywa się za pomocą generatora częstotliwości radiowych. W ten sposób fale dźwiękowe przedostają się przez specjalny cewnik z promieniowaniem, które podgrzewa, a następnie zwęża ścianki naczynia.
Warto zaznaczyć, że żyła jest całkowicie uszczelniona, po zabiegu wystarczy posmarować miejsce manipulacji środkiem antyseptycznym i założyć sterylny bandaż. Osobliwością tej metody jest to, że zabieg można przepisać na choroby serca i nerek, a nie tylko na żylaki.
RFO ma następujące zalety:
- bezbolesność (podczas aplikacji stosuje się znieczulenie miejscowe), a także bezpieczeństwo;
- czas trwania nie dłuższy niż 40 minut;
- widoczne rezultaty już po 7 dniach;
- minimalny uraz, doskonały wygląd estetyczny;
- całkowite „adhezja" naczyń krwionośnych;
- wysoka wydajność;
- możliwość zastosowania tej metody, jeśli pacjent ma inne choroby;
- nie jest wymagana żadna dodatkowa interwencja chirurgiczna.
Istnieją również przeciwwskazania do stosowania tej procedury. Pomiędzy nimi:
- proces zapalny w miejscu zmiany;
- patologie zakaźne i wirusowe;
- ciąża i karmienie piersią;
- zakrzepica żył;
- ciężka miażdżyca tętnic kończyn dolnych - jak już wskazano, patologia ta wymaga interwencji chirurgicznej;
- reakcja alergiczna na środki znieczulające, które będą stosowane podczas zabiegu.
Ponadto przeciwwskazaniem jest sytuacja, gdy u pacjenta występuje patologia, która uniemożliwia mu noszenie pończoch uciskowych.
Zatarcie pary
Metoda ta jest jedną z najnowszych w historii medycyny. Tak zwany „wtrysk pary" łączy w sobie EVLT i RFO. Jest najmniej inwazyjna – w porównaniu do innych – i obecnie uważana za najbardziej wszechstronną ze wszystkich. Podobnie jak w przypadku procedur opisanych powyżej, obliteracja parowa nie wymaga dodatkowej hospitalizacji.
Najprzyjemniejszą zaletą metody jest możliwość jej zastosowania na każdym etapie – tego typu interwencją można leczyć bardzo głębokie żyły. Faktem jest, że para bardzo szybko i bez specjalnych przeszkód przenika do naczyń, wypełniając wszelkie załamania żył.
Zasada metody jest następująca: woda pod ciśnieniem jest pompowana do rurki, która jest podgrzewana prądem elektrycznym, w wyniku czego woda zmienia swoją strukturę, zamieniając się w parę, która przedostaje się do naczynia, gdzie ponownie zamienia się w wodę, podczas gdy ściany naczyń krwionośnych absorbują ciepło wytwarzane w wyniku tak prostej manipulacji.
Podobnie jak procedury opisane powyżej, ta manipulacja również nie trwa długo. Pacjent szybko wraca do zdrowia, a po zakończeniu zabiegu i założeniu pończoch uciskowych przez 30-40 minut może wrócić do normalnego trybu życia.
Obliteracja mechanochemiczna
Łączy w sobie mechaniczne działanie na ściany naczyń krwionośnych i leczenie pacjenta środkami chemicznymi. Po niewielkim nakłuciu w miejscu zmiany umieszcza się specjalny cewnik. Za jego pomocą wprowadza się urządzenie, które uszkadza ściany naczyń krwionośnych, tym samym je uszczelniając. Manipulację przeprowadza się na wewnętrznej powierzchni żyły, dlatego nie wymaga stosowania środków znieczulających. Na koniec zabiegu miejsce nakłucia przykrywa się sterylnym bandażem lub serwetką. Ponadto pacjent musi nosić pończochy uciskowe przez 30-40 minut.
Ponieważ obliteracja nie wymaga znieczulenia, metoda ta może być wskazana, jeśli pacjent nie toleruje środków znieczulających. Polecany jest także osobom z niskim progiem bólu. Ponadto zabieg ten można wykonać również w przypadku, gdy u pacjenta występują owrzodzenia troficzne.
Szybka rehabilitacja, możliwość jak najszybszego powrotu do normalnego trybu życia, minimalne ograniczenia w okresie rekonwalescencji – to wszystko zalety powyższej metody terapii. Zaletą obliteracji mechanochemicznej jest zmniejszone ryzyko infekcji w wyniku minimalnego urazu.
Obliteracja kleju
Inną procedurą, którą można zalecić pacjentom z żylakami, jest obliteracja adhezyjna. Godne uwagi jest to, że po zakończeniu manipulacji nie ma potrzeby noszenia specjalnej dzianiny.
Podobnie jak inne metody opisane powyżej, metoda ta nie wymaga nacięć: do światła chorego naczynia wstrzykuje się specjalny klej, który uszczelnia wewnętrzne ściany i przekierowuje krążenie krwi przez zdrowe żyły.
Tę metodę leczenia można przepisać pacjentom, u których występują powikłania związane z żylakami (zwykle jest to wyraźnie widoczne na podudziu). Interwencję wykonuje się również u pacjentów z dużą średnicą dotkniętych żył (w przeciwieństwie do metod opisanych powyżej).
Która z nowoczesnych metod leczenia żylaków jest najskuteczniejsza?
Wszystkie powyższe metody leczenia żylaków są bardzo skuteczne, jednak każda z nich ma swoją własną charakterystykę, w której zaleca się konkretny zabieg dla konkretnego pacjenta. Jeśli dana osoba nie ma przeciwwskazań do noszenia pończoch uciskowych i/lub ma pewne powikłania związane z żylakami, zostanie przepisane jej zatarcie klejem. Jeśli istnieje możliwość reakcji alergicznej na jakikolwiek środek znieczulający, wykwalifikowany specjalista może przepisać obliterację mechanochemiczną.
Ponadto kryteria wyboru najodpowiedniejszej metody leczenia żylaków są następujące:
- Bezpieczeństwo, brak niepożądanych reakcji.
- Efektywność.
- Czas zapisywania wyniku.
O tym ostatnim punkcie warto porozmawiać osobno, ponieważ kryterium to bardzo wskazuje na jedną z analiz opartych na wynikach 119 badań porównujących RF, chirurgię, skleroterapię i EVLT.
W rezultacie wyniki te (wskaźniki w procentach) pokazują, że:
- Po 5 latach od zabiegu skuteczność EVLT wzrasta z 92, 9 do 95, 4. W porównaniu z RFO skuteczność tej metody spada w ciągu 5 lat z 88, 9 do 79, 9.
- Jeśli chodzi o wyniki interwencji chirurgicznej, skuteczność tej metody spada z 80, 4 do 75, 7 w ciągu 5 lat. W tym drugim przypadku w ciągu 5 lat można również zaobserwować spadek skuteczności skleroterapii z 82, 1 do 73, 5, jednak zabiegi takie jak np. chirurgia są zwykle przepisywane w przypadkach, gdy nie można zastosować skuteczniejszych metod leczenia żylaki.
Z badania możemy jasno stwierdzić, że obecnie najbardziej postępową i skuteczną metodą leczenia żylaków jest EVLT, ponieważ w przeciwieństwie do innych metod, z którymi dokonano porównania, jej skuteczność z czasem wzrasta, a nie odwrotnie, maleje. Warto zaznaczyć, że kliniki wykonują wszystkie wskazane w artykule procedury, które mogą pomóc pacjentowi w leczeniu żylaków.